Bách khoa toàn thư về cá lia thia đồng

“Cá lia thia đồng” là tên gọi thông thường của loài cá “Pangasianodon hypophthalmus”, còn được gọi là cá tra hoặc cá basa. Đây là một loài cá nước ngọt có nguồn gốc từ Đông Nam Á và được nuôi trồng rộng rãi trong ngành thủy sản tại Việt Nam.

Cá lia thia đồng có thân dài, thon, bằng phẳng với hai bên thân là các vây lớn, chúng có màu sắc từ xám nhạt đến màu xanh da trời hoặc xám đen. Thịt của cá tra là một nguồn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, thơm ngon và rất phổ biến trong ẩm thực Việt Nam.

• Tên tiếng Anh: Pangasius
• Tên khoa học: Pangasianodon hypophthalmus
• Tên gọi khác: Cá tra, cá basa.

Thông tin phân loại

• Ngành: Chordata (Động vật có số cột sống)
• Lớp: Actinopterygii (Cá vây tia)
• Bộ: Siluriformes (Bộ cá da trơn)
• Họ: Pangasiidae (Họ cá tra)
• Giống: Pangasianodon
• Loài: Pangasianodon hypophthalmus.

Phân bố của cá lia thia đồng

Cá lia thia đồng là một loài cá nước ngọt có nguồn gốc từ Đông Nam Á và được nuôi trồng rộng rãi trong ngành thủy sản tại Việt Nam. Ngoài Việt Nam, cá tra cũng được nuôi trồng ở các nước láng giềng như Campuchia, Thái Lan, Lào, Myanmar, Trung Quốc,.. 

Trong tự nhiên, cá tra sinh sống ở các con sông chảy chậm, hệ thống kênh và vùng đầm lầy ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của Đông Nam Á. Tuy nhiên, việc khai thác quá mức và sự phát triển của ngành nuôi trồng đã dẫn đến việc cá tra được trồng rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới, không chỉ ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới mà còn ở các vùng khác.

Ở Việt Nam, các vùng nuôi trồng cá tra chủ yếu tập trung ở miền Tây và Đồng bằng Sông Cửu Long, bao gồm các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Vĩnh Long,… Tuy nhiên, do tình trạng ô nhiễm và khai thác quá mức, nguồn cá tra trong tự nhiên đang dần giảm nghiêm trọng, đòi hỏi việc bảo vệ và duy trì nguồn tài nguyên cá tra trở nên cấp thiết.

Giá trị dinh dưỡng của cá lia thia đồng

Cá lia thia đồng (Pangasius hypophthalmus), còn được gọi là cá basa, là một loại cá nước ngọt phổ biến và được nuôi trồng rộng rãi ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác trên thế giới. Cá lia thia đồng có giá trị dinh dưỡng cao và là một nguồn thực phẩm quan trọng cho con người.

Cá lia thia đồng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như protein, chất béo, canxi, sắt, vitamin B12 và omega-3. Protein trong cá lia thia đồng là một nguồn cung cấp chất đạm tốt cho cơ thể, hỗ trợ phát triển và duy trì sức khỏe của các tế bào và mô.

Chất béo trong cá lia thia đồng tuy có chất béo no, nhưng đa số là chất béo không no lành mạnh, giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ mắc một số bệnh lý liên quan đến tim mạch. Canxi và sắt trong cá lia thia đồng cũng là những chất dinh dưỡng quan trọng giúp xây dựng và duy trì cấu trúc xương, răng và các tế bào máu.

Ngoài ra, cá lia thia đồng có chứa nhiều axit béo omega-3, gồm EPA và DHA, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm nguy cơ mắc bệnh lý về tim mạch, hỗ trợ não bộ phát triển và tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể.

Tóm lại, cá lia thia đồng là một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên, việc tiêu thụ cá nuôi không bền vững có thể gây ảnh hưởng đến môi trường, do đó cần được quản lý và sử dụng một cách bền vững.

Sinh sản

Cá tra là loài cá có khả năng sinh sản rất cao và phát triển nhanh. Cá cái và cá đực thường khác giới tính nhau, tuy nhiên không dễ phân biệt bề ngoài cho đến khi chúng đạt độ tuổi trưởng thành.

Cá tra đạt độ tuổi sinh sản vào khoảng 1-2 năm tuổi, đây là thời điểm mà chúng đạt độ trưởng thành và có thể sinh sản. Thời gian sinh sản của cá tra diễn ra từ tháng 5 đến tháng 8 trong năm, khi mà nước đầm lầy và kênh rạch được đổ nước và lũ lên cao. 

Cá tra là loài cá đẻ trứng, cá mái thường đẻ trứng từ 3-4 lần mỗi mùa sinh sản. Số lượng trứng một lần đẻ của cá tra khá lớn, dao động từ 100.000 đến 500.000 trứng tùy thuộc vào kích thước cá. Sau khi đẻ trứng, cá mái sẽ bảo vệ trứng cho đến khi chúng nở thành con non. 

Việc nuôi trồng cá tra thường áp dụng các phương pháp nhân giống nhân tạo để tăng hiệu suất sinh sản và năng suất nuôi trồng. Các cơ sở sản xuất thủy sản thường sử dụng kỹ thuật tiêm hormone để kích thích sinh sản cá tra trong mùa khó sinh sản hoặc để tăng năng suất đẻ trứng của cá mái.

Tập Tính Sinh học

Cá tra là một loài cá nước ngọt có tính đàn hồi và sống sót cao. Chúng thích ứng tốt với môi trường sống khác nhau, từ nước lợ đến nước ngọt có dòng chảy yếu. 

Cá tra là loài cá ăn tạp, ưa thích các loại thức ăn sống và nguyên liệu thức ăn tự nhiên, bao gồm tảo, tôm, cá con, giun đất, sâu, côn trùng và các loại rong biển. Tuy nhiên, trong quá trình nuôi trồng, người chăn nuôi cũng cung cấp cho cá tra các loại thức ăn sản xuất công nghiệp để tăng cường phát triển.

Cá tra là loài cá có tốc độ sinh trưởng nhanh, có thể đạt đến kích thước vàng cây chỉ trong vòng 6 tháng nếu được nuôi trồng trong điều kiện thuận lợi. Thời gian sống của cá tra dao động từ 7-8 năm, tuy nhiên, do việc khai thác quá mức, nhiều con cá tra đã bị đánh bắt và giết hại khi độ tuổi vẫn còn trẻ. 

Trong tự nhiên, cá tra là loài cá có vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn hệ sinh thái, chúng cung cấp nguồn thực phẩm cho các loài động vật khác như chim, cá sấu và cả con người. Tuy nhiên, việc nuôi trồng cá tra đã gây ra sự suy thoái môi trường nước và ô nhiễm do lượng thức ăn dư thừa và chất thải từ trại nuôi, do đó cần phải áp dụng các phương pháp chăm sóc và quản lý hiệu quả để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Công dụng của cá lia thia đồng

Cá lia thia đồng (Pangasius hypophthalmus), còn gọi là cá basa, là một loại cá nước ngọt được nuôi trồng rộng rãi ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác trên thế giới. Cá lia thia đồng có nhiều công dụng quan trọng trong đời sống con người, bao gồm:

1. Thực phẩm: Cá lia thia đồng là một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, chứa nhiều protein, chất béo không no, canxi, sắt, vitamin B12 và omega-3, giúp cung cấp năng lượng và tăng cường sức khỏe cho cơ thể.

2. Xuất khẩu: Cá lia thia đồng là một sản phẩm xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, đóng góp vào việc phát triển kinh tế đất nước.

3. Tạo việc làm: Ngành nuôi trồng cá lia thia đồng tạo ra hàng nghìn việc làm cho người dân ở các khu vực nuôi trồng cá.

4. Giảm nghèo: Nuôi trồng cá lia thia đồng là một phương tiện hữu hiệu giúp giảm đói nghèo và cải thiện đời sống của nhiều hộ gia đình nông dân.

5. Tác động tích cực đến môi trường: Nuôi trồng cá lia thia đồng có thể giúp tăng cường hệ sinh thái và giảm áp lực đánh bắt cá từ các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác.

Tuy nhiên, việc nuôi trồng cá lia thia đồng cần được quản lý và sử dụng một cách bền vững để đảm bảo không gây ảnh hưởng đến môi trường sống của cá và xã hội.

Cá lia thia đồng và hiện trạng tại Việt Nam

Cá lia thia đồng (Pangasius hypophthalmus), còn được gọi là cá basa, là một trong những loài cá nuôi trồng lớn nhất tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ngành nuôi trồng cá lia thia đồng ở Việt Nam đã đối mặt với nhiều thách thức và vấn đề.

Một trong số đó là thiếu nguồn nước sạch để nuôi trồng cá. Người nuôi trồng cá phải chạy đua với thời gian để thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm trước khi mùa khô đến, khi nguồn nước cạn kiệt.

Thứ hai, việc nuôi trồng cá lia thia đồng cũng đem lại nhiều bất lợi cho môi trường, đặc biệt là sự phát triển quá mức của các trại nuôi cá, dẫn đến sự ô nhiễm môi trường do xả thải, sử dụng hóa chất và khai thác quá mức nguồn nước.

Ngoài ra, các khu vực nuôi trồng cá lia thia đồng cũng đã bị suy giảm diện tích và sản lượng do ảnh hưởng của khí hậu, bệnh tật và cạnh tranh với những loại cá nuôi khác.

Tuy nhiên, ngành nuôi trồng cá lia thia đồng vẫn là một ngành kinh tế chủ lực của Việt Nam, giúp cung cấp nguồn thực phẩm quan trọng và tạo ra hàng nghìn việc làm cho người dân. Do đó, các biện pháp quản lý, sử dụng bền vững và cải tiến công nghệ nuôi trồng cá cần được thực hiện để đảm bảo sức khỏe của con người và bảo tồn môi trường sống của cá.

Các loài cá lia thia đồng phổ biến tại Việt Nam

Tại Việt Nam, có nhiều loài cá tra (lia thia đồng) được nuôi trồng phổ biến, bao gồm:

1. Cá tra sọc: Là một loài cá tra có chiều dài tối đa khoảng 130 cm. Thịt của cá tra sọc được đánh giá là ngon và thơm, là loại thực phẩm quen thuộc với người tiêu dùng Việt Nam.

2. Cá tra ba sa: Là một loại cá tra có thể đạt tới chiều dài tới 120-140 cm và cân nặng từ 60-80kg. Thịt cá ba sa mềm, mọng nước và giàu dinh dưỡng, được sử dụng để chế biến nhiều món ăn ngon miệng.

3. Cá tra quế: Là một loài cá tra có kích thước nhỏ hơn so với các loài cá tra khác, thường chỉ đạt độ dài khoảng 40-50 cm. Thịt của cá tra quế mềm, thơm ngon và ít xương, rất phù hợp cho việc chế biến món lẩu hoặc nấu canh.

4. Cá tra giống: Được sử dụng để sản xuất giống để nuôi trồng. Loài cá tra giống thường có kích thước nhỏ hơn so với các loài cá tra khác, thường chỉ đạt độ dài khoảng 20-30 cm.

Các loài cá tra này đều là các loại cá có giá trị kinh tế cao và được nuôi trồng rộng rãi trong ngành thủy sản tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc chọn lựa nguồn cá tra sạch và cách chế biến đúng cách để đảm bảo an toàn sức khỏe là rất quan trọng.

Vậy là qua bài viết này các bạn, hoiquanbancau.vn đã cho các bạn biết được tất tần tật về cá lia thia đồng rồi đúng không nào. Đón xem chuyên mục từ điển về cá (Cá gì? Ở đâu?) của chúng tôi để có thêm kiến thức về các loài cá nhé