Bách khoa toàn thư về cá nhám voi

Cá nhám voi là gì?

Cá nhám voi (hay còn gọi là cá nhám mũi dao) là loài cá nước mặn thuộc họ Cá nhám (Sphyrnidae), có tên khoa học là Sphyrna lewini. Loài cá này có hình dáng đặc biệt với một mũi đầu thon dài và cong, giống như hình dạng của lưỡi kiếm, giúp chúng tìm kiếm mồi ở trong cát đáy đại dương.

Cá nhám voi có màu xám hoặc xanh lá cây trên lưng và trắng trên bụng, chúng có thể đạt chiều dài tối đa khoảng 4 mét và nặng tới hơn 350 kg. Chúng sống ở vùng biển ấm áp trên toàn thế giới, từ Bắc Mỹ, Nam Mỹ, đến châu Phi và châu Á. 

• Tên tiếng Anh: Scalloped hammerhead shark
• Tên khoa học: Sphyrna lewini
• Tên gọi khác: Hammerhead shark, Scoophead, Bronze Hammerhead Shark.

Thông tin phân loại

• Ngành: Chordata
• Lớp: Chondrichthyes
• Bộ: Carcharhiniformes
• Họ: Sphyrnidae
• Chi: Sphyrna
• Loài: Sphyrna lewini

Phân bố của cá nhám voi

Cá nhám voi (hay còn gọi là cá nhám lưng đen) là một loài cá biển sống ở các vùng nước ấm áp trên khắp thế giới, bao gồm các vùng biển ven bờ và đại dương sâu. Chúng có phạm vi phân bố rộng, từ vùng biển Định hướng (Orient) của Thái Bình Dương, vùng biển Đông Nam Á, Ấn Độ Dương, cho đến vùng biển châu Âu và Bắc Mỹ. 

Tại Việt Nam, cá nhám voi thường được bắt gần các vùng đảo ven bờ như Quảng Ninh, Hải Phòng, Nghệ An, Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định, Bình Thuận, và Cà Mau. Các loài cá nhám khác cũng được phân bố rộng rãi trong vùng biển Việt Nam.

Cá nhám voi là một loài cá có giá trị kinh tế cao vì thịt của chúng được ưa chuộng trên thị trường quốc tế, đặc biệt là ở châu Á. Tuy nhiên, sự khai thác quá mức và việc sử dụng các phương pháp đánh bắt không bền vững đã gây ra tác động tiêu cực đến tình trạng sống của loài cá này. Chính vì vậy, các biện pháp bảo vệ và quản lý tài nguyên cá biển đang được triển khai để giữ gìn số lượng cá nhám voi và các loài cá khác trong vùng biển Việt Nam.

Giá trị dinh dưỡng của cá nhám voi

Cá nhám voi là một nguồn dinh dưỡng tốt và giàu chất dinh dưỡng. Thịt của cá nhám voi có chứa nhiều protein, vitamin và khoáng chất, bao gồm:

– Protein: Cá nhám voi là nguồn protein tốt, giúp tăng cường và phục hồi cơ bắp, giúp xây dựng và duy trì các mô cơ trong cơ thể.

– Chất béo: Thịt cá nhám voi chứa một lượng chất béo vừa phải và không gây hại cho sức khỏe.

– Khoáng chất: Cá nhám voi chứa nhiều khoáng chất quan trọng cho sức khỏe như canxi, sắt, kẽm, magiê, phốt pho, iodine.

– Vitamin: Thịt cá nhám voi cũng là nguồn cung cấp vitamin A, vitamin D và các vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B12, giúp tăng cường hệ miễn dịch, tăng cường sức khỏe tim mạch và não bộ.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các loại cá biển có khả năng chứa các chất độc hại như thủy ngân và các chất ô nhiễm khác, vì vậy cần bảo vệ và kiểm soát việc sử dụng các loại cá này để đảm bảo sức khỏe con người.

Sinh sản

Cá nhám voi là loài cá đẻ trứng, sinh sản trong nước mặn. Cá mái đẻ trứng thường vào mùa xuân hoặc mùa hè, và các trứng được giữ trong bụng của cá mái cho đến khi nở. Thời gian ấu trùng phát triển trong bụng của cá mái thường kéo dài khoảng 9-10 tháng. 

Các con cá nhám voi con sinh ra có chiều dài từ 50 đến 70 cm, và chúng bơi cùng với các con cá mẹ trong suốt một khoảng thời gian ngắn sau khi nở. Sau đó, chúng sẽ tách khỏi con cá mẹ và sống độc lập. Khi đạt độ tuổi sinh sản, cá nhám voi sẽ tiếp tục chu kỳ sinh sản của mình.

Tuy nhiên, việc khai thác quá mức của con người đã khiến cho các loài cá nhám, bao gồm cả loài cá nhám voi, đang gặp nguy hiểm và đe dọa bởi việc săn bắt, khai thác và buôn bán trái phép trong thị trường thực phẩm châu Á, nơi các vây cá nhám được sử dụng để làm thực phẩm truyền thống.

Tập Tính Sinh học

Cá nhám voi là một loài cá đầu đục, có thân dài và mảnh mai với một chiếc mũi cong đặc trưng. Chúng là loài cá sống trong nước mặn và thường được tìm thấy ở các khu vực ven biển, hoặc ở những vùng biển sâu hơn. 

Cá nhám voi là một loài cá săn mồi cấp cao, chủ yếu ăn cá, động vật giáp xác, giun đất, tôm và các loài động vật giáp xác khác. Chúng cũng có thể ăn các loài cá bò sát nhỏ, cá đuối và cá voi nhỏ.

Cá nhám voi là một loài cá đẻ trứng và sinh sản rất chậm. Thời gian trưởng thành của chúng là khoảng 7-8 năm, và chúng chỉ sinh sản một lần mỗi năm. Loài cá này cũng có khả năng di cư xa, di chuyển đến những khu vực khác để tìm kiếm thức ăn hoặc giao phối.

Do việc khai thác quá mức và buôn bán trái phép, con số dân số của cá nhám voi đang suy giảm nghiêm trọng, đe dọa tới sự tồn tại của loài cá này. Chính vì vậy, việc bảo vệ và giữ gìn sự sống của loài cá nhám voi đang là một trong những nhiệm vụ quan trọng của các nhà khoa học và cộng đồng người yêu thiên nhiên.

Công dụng của cá nhám voi

Cá nhám voi có thể được sử dụng trong nhiều mục đích khác nhau. Dưới đây là một số công dụng của cá nhám voi:

1. Thực phẩm: Thịt của cá nhám voi có giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều protein và các loại vitamin cần thiết cho cơ thể.

2. Y học: Một số loài cá nhám voi được sử dụng trong y học vì chúng chứa một số hoạt chất có tác dụng điều trị bệnh.

3. Du lịch: Cá nhám voi là một trong những con vật quý hiếm và đã được xem là một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn.

4. Vật liệu xây dựng: Da và xương của cá nhám voi cũng có thể được sử dụng để sản xuất các vật liệu xây dựng như da thủ công, hộp đựng đồ trang sức, bàn chải đánh răng và các sản phẩm khác.

Tuy nhiên, do cá nhám voi là một loài động vật quý hiếm và đang bị đe dọa, việc sử dụng chúng phải được kiểm soát và hạn chế để bảo vệ sự sống còn của chúng.

Cá nhám voi và hiện trạng tại Việt Nam

Cá nhám voi là một loài cá quý hiếm và được liệt kê trong danh sách các loài động vật bị đe dọa của CITES (Hiến chương về thương mại quốc tế các loài động vật hoang dã và thực vật).

Tại Việt Nam, cá nhám voi đã bị săn bắt trái phép để lấy vây và thịt nhằm phục vụ cho nhu cầu thị trường. Điều này đã gây ra tình trạng giảm số lượng cá nhám voi đáng kể trong tự nhiên. Hiện nay, việc săn bắt và tiêu thụ cá nhám voi vẫn đang diễn ra ở nhiều nơi trên toàn quốc mặc dù đã có nhiều nỗ lực từ chính phủ và các tổ chức bảo vệ môi trường để ngăn chặn hành vi này.

Trong nỗ lực bảo vệ loài cá này, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quyết định số 160/QĐ-TTg năm 2013 về việc công nhận cá nhám voi là loài động vật quý hiếm thuộc diện bảo vệ và yêu cầu các cơ quan chức năng, tổ chức và cá nhân chịu trách nhiệm trong việc bảo vệ và phát triển giống cá này. Ngoài ra, cũng có nhiều tổ chức và cá nhân tham gia vào các hoạt động tuyên truyền và giáo dục để nâng cao nhận thức của cộng đồng đối với việc bảo vệ cá nhám voi và môi trường sống của chúng.

Các loài cá nhám voi phổ biến tại Việt Nam

Ở Việt Nam, các loài cá nhám voi phổ biến bao gồm:

1. Cá nhám voi đầu bẹt (Sphyrna zygaena): Loài cá nhám voi này có hình dáng giống với một chiếc nón và đầu bẹt, thường được tìm thấy ở khu vực ven biển ở miền Trung và Tây Nguyên.

2. Cá nhám voi lươn đuôi trắng (Sphyrna mokarran): Loài cá nhám voi lớn nhất trong họ cá nhám, có thể đạt chiều dài tới 6 mét và nặng hơn 500 kg.

3. Cá nhám voi sọc (Sphyrna lewini): Loài cá nhám voi có màu xám với sọc màu nâu hoặc xanh trên thân, thường được tìm thấy ở các vùng biển phía nam của Việt Nam.

4. Cá nhám voi đầu dao (Sphyrna couardi): Loài cá nhám voi này có đầu dẹt và cong như một chiếc dao, thường được tìm thấy ở các vùng biển ở miền Trung và phía Nam của Việt Nam.

Tất cả các loài cá nhám voi này đều là loài cá có giá trị kinh tế và thường được khai thác để lấy thịt và vây, tuy nhiên việc khai thác quá mức và buôn bán trái phép đang gây ra nhiều vấn đề về bảo tồn cho các loài cá nhám, bao gồm cả loài cá nhám voi.

Vậy là qua bài viết này các bạn, hoiquanbancau.vn đã cho các bạn biết được tất tần tật về cá nhám voi đúng không nào. Đón xem chuyên mục từ điển về cá (Cá gì? Ở đâu?) của chúng tôi để có thêm kiến thức về các loài cá nhé