Cá chép – Từ điển về cá chép tại hoiquanbancau.vn

Tên tiếng Anh: Carp
Tên khoa học: Cyprinus carpio Linnaeus, 1758
Tên gọi khác: Common carp

Thông tin phân loại

Cá chép châu Âu hay còn gọi là cá chép (tên khoa học: Cyprinus carpio) là một loài cá nước ngọt phổ biến sống ở các hồ nước giàu dinh dưỡng và sông lớn ở châu Âu và châu Á. Các quần thể tự nhiên của loài này được xem là có nguy cơ tuyệt chủng theo đánh giá của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), nhưng loài cá này cũng đã được thuần hóa và giới thiệu vào các môi trường trên toàn thế giới (xem nghề nuôi cá) và thường được xem là một loài xâm hại gây hại, được bao gồm trong danh sách 100 loài xâm hại tệ nhất trên thế giới. Loài này đã cho tên cho họ cá chép, Cyprinidae.

Cá chép châu Âu được chia thành hai phân loài:

• Cyprinus carpio carpio, phân bố ở châu Âu (đặc biệt là sông Danube và Volga)
• Cyprinus carpio yilmaz, phân bố ở Anatolian Thổ Nhĩ Kỳ (đặc biệt là xung quanh Çorum)

Một phân loài thứ ba, Cyprinus carpio haematopterus (cá chép Amur), bản địa của châu Á đông, được công nhận trong quá khứ, nhưng các chuyên gia gần đây xem nó là một loài riêng biệt với tên gọi Cyprinus rubrofuscus. Cá chép châu Âu và những người thân lành của nó tại châu Á có thể được phân biệt bởi các đặc điểm số lượng và khác biệt về di truyền, nhưng chúng có thể lai tạo được với nhau. Cá chép châu Âu cũng có thể lai tạo được với cá vàng (Carassius auratus); kết quả được gọi là cá Kollar.

Phân bố của cá chép

Cá chép phân bố Trên toàn thế giới, cá chép được tìm thấy khắp các vùng trừ Nam Mỹ, Tây Bắc Mỹ, Madagasca và châu Úc.

Tại Việt Nam, loài cá này phân bố rộng rãi trong các sông ngòi, ao hồ và ruộng trên hầu hết các tỉnh phía Bắc. Cá chép có nhiều dạng hình khác nhau như cá chép trắng, chép cẩm, chép hồng, chép đỏ, chép lưng gù, chép thân cao, chép Bắc Kạn và nhiều loài khác. Đây là một loài cá có giá trị kinh tế cao.

Vào năm 1984, cá chép được thu thập từ tự nhiên và mang về Viện nghiên cứu nuôi trồng Thuỷ sản 1 để lưu giữ.

Giá trị dinh dưỡng của cá chép là gì?

Cá chép có hương vị ngọt và có tính chất trung tính. Nó chứa nhiều chất dinh dưỡng như axit glutamic, glycine, chất béo, các axit amin và các khoáng chất như vitamin A, B1, B2, phốt pho, canxi và sắt.

Sinh sản của cá chép

Cá chép trưởng thành khi đạt độ tuổi 1+. Chúng có khả năng sinh sản mạnh mẽ, khoảng 150.000-200.000 trứng/kg cá cái. Mùa sinh sản kéo dài từ mùa xuân đến mùa thu, tập trung vào các tháng xuân-hè (tháng 3-6) và mùa thu (tháng 8-9). Trứng cá chép dính vào các thực vật nước ngọt sau khi được đẻ. Chúng thường di cư vào bờ sông, khu vực có nhiều cỏ nước để đẻ trứng. Cá thường đẻ trứng vào ban đêm, đặc biệt là từ nửa đêm đến lúc mặt trời mọc hoặc sau những cơn mưa.

Tập tính sinh học của cá chép là gì

Cá chép là loài cá có kích thước trung bình, có thể lớn đến 15-20kg. Tuổi cá chép ở sông Hồng trước đây được chia thành 7 nhóm tuổi khác nhau. Tốc độ tăng trưởng theo chiều dài giảm dần, nhưng tăng dần theo trọng lượng.

Cá chép sinh sống ở đáy các hồ, ao và sông, nơi có nhiều vật liệu hữu cơ, thức ăn đáy và cỏ nước. Chúng có khả năng sống sót trong môi trường khắc nghiệt và chịu được nhiệt độ từ 0-40 độ C, nhưng tốt nhất ở nhiệt độ 20-27 độ C.

Công dụng của cá chép

Cá chép có thể được sử dụng để chế biến nhiều món ăn ngon và giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe. Trong y học cổ truyền Trung Quốc, cá chép được coi là một loại thuốc quý, có tác dụng chữa bệnh và đặc biệt là các bệnh phụ nữ. Cá chép có tác dụng lợi tiểu, bổ máu, tăng cường sức khỏe cho thai phụ và giúp não bộ thai nhi phát triển tốt hơn. Nó cũng được coi là một trong những thực phẩm bổ dưỡng cho thai phụ. Ngoài ra, cá chép còn có nhiều công dụng khác như chữa phù nề, hen suyễn, ho gà, ù tai…

Cá chép và hiện trạng tại Việt Nam

Tại Việt Nam, cá chép là một loài cá đa dạng về hình dáng, tuy nhiên cá chép trắng được xem là loài được lưu giữ. Cá chép là loài cá quan trọng được nuôi trong các môi trường ao hồ và đã được nghiên cứu rất nhiều để tạo ra các giống lai kinh tế có giá trị cao.

Thịt cá chép thơm ngon nhất là sau mùa cá được vỗ béo và được người tiêu dùng ưa thích. Ngoài ra, cá chép còn được nuôi để diệt ấu trùng muỗi và sử dụng trong công nghệ di truyền màu sắc.

Tuy nhiên, sản lượng cá chép tự nhiên đang giảm sút nghiêm trọng do khai thác quá mức và nhập giống từ các vùng nước khác đã làm mất dần nguồn gen quý hiếm của cá chép trắng bản địa tại Việt Nam. Do đó, việc lưu giữ dòng thuần cá chép trắng Việt Nam để tạo ra các giống lai kinh tế là hết sức cần thiết và mang ý nghĩa thực tiễn to lớn.

Các loại cá chép phổ biến tại Việt Nam

Cá chép dùng cho chế biến các món ăn

Cá chép hồng

Cá chép hồng là một loại cá chép có vây màu hồng, được tìm thấy ở sông và thường chỉ có vào mùa nước lớn. Cá chép hồng có thể được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như cá chiên, cá chép hồng nấu cháo hạt sen hoặc cá chép hồng hấp.

Cá chép hồ Lắk

Cá chép hồ Lắk là một loại cá chép bản địa, có thân trắng bạc, phần lưng màu sẫm, gốc vây màu hồng, và có 2 râu ngắn. Loại cá này khá nặng, tầm 5 – 6 kg một con.

Cá chép kinh

Cá chép kính có màu vàng nâu, không có vảy, đầu hơi múp, và mắt cá lồi. Loài cá này được tìm thấy ở Ninh Bình và có thói quen sống trong các hang sâu, chỉ ra vào mùa đông. Thịt cá chép kính khi chế biến thơm ngon, nhiều người bảo ăn như thịt lợn.

Cá chép giòn

Cá chép giòn là loại cá lai giữa cá chép ta và cá chép giòn của Nga và Hungary. Thịt cá chép giòn khi nấu chín sẽ dai, ngon và giòn.

Món ngon từ cá chép giòn phải kể đến như: cá chép giòn nướng muối ớt, lẩu cá chép giòn, cá chép giòn xào lăn, cá chép giòn chiên giòn, cá chép giòn nấu riêu, cá chép giòn nấu măng chua và cá chép giòn nhúng mẻ. Khi ăn bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt thanh, đậm và béo của cá.

Cá chép cảnh

Cá chép trắng

Cá chép trắng là một loại cá cảnh có toàn thân màu trắng, với đuôi và vây khá dài và to hơn các loại cá chép khác. Thường thì người ta không nuôi cá chép trắng để ăn mà để làm cảnh, vì chúng rất đẹp. Giá của một con cá chép trắng có thể lên đến 200.000 VNĐ.

Cá chép đuôi dài

Cá chép đuôi dài, hay còn gọi là cá chép vảy rồng, là một loại cá thuần Việt được nuôi trong hồ, bể cá. Bộ đuôi và vây của chúng rất thướt tha và uyển chuyển khi bơi, nên nhiều người mua chúng về để làm cảnh.

Cá chép vàng

Cá chép vàng là một loại cá cảnh phổ biến được nuôi làm cảnh từ rất sớm. Thân cá của chúng có nhiều hoa văn đa dạng và phong phú. Mặc dù có thể ăn được, nhưng thịt cá chép vàng không ngon bằng các loại cá khác. Ngoài ra, cá chép vàng còn được coi là một con vật linh thiêng, được đưa ông Táo về trời, nên không nên ăn loại cá này.

Cá chép Koi

Cá chép Koi là một loại cá chép được thuần hóa, lai tạo để nuôi làm cảnh trong hồ cá. Chúng được phân thành hai loại: Koi chuẩn và Koi bướm. Koi chuẩn có hình dáng giống như cá nguyên thủy, có nhiều màu sắc pha trộn rất đẹp. Koi bướm có vi, vây và đuôi dài, khi bơi thì rất uyển chuyển và đẹp mắt. Ngoài ra, còn có giống cá chép đỏ là các sản phẩm lai giống từ biến thể của cá chép Koi thân ngắn, có màu sắc đỏ hoặc vàng đỏ.

Một số người Nhật quan niệm rằng hình xăm trên mình của cá Koi có thể mang lại nhiều may mắn.

Vậy là qua bài viết này các bạn, hoiquanbancau.vn đã cho các bạn biết được tất tần tật về cá chép rồi đúng không nào. Đón xem chuyên mục từ điển về cá (Cá gì? Ở đâu?) của chúng tôi để có thêm kiến thức về các loài cá nhé